TRABZON Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Bina Sağlığı İzleme Laboratuvarında; Deprem, heyelan, yer oturması gibi risklere karşı Yusufeli ve Deriner barajları, Rize-Artvin Havalimanı, camiler ve tarihi köprüler dahil 40 yapı ivmeölçer sensörleri ile 7/24 izleniyor. Hassas titreşimleri de algılayan sensörler, eski ve güncel verilerle karşılaştırılarak anlık risk durum analizi yapılır. prof. Ahmet Can Altunışık, “Bu veri belli bir değeri aşarsa bize mesaj gönderiyor” dedi.
Türkiye’de son yılların en büyük felaketinin yaraları sarılırken, binaların güvenliğine yönelik tedbirler, kentsel dönüşüm önerileri ve riskli yapıların tespiti gündemde. Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremlerin ardından kapsamlı bir rapor da hazırlayan KTÜ’lü bilim insanları, olası afetlerle ilgili çalışmalarını sürdürüyor. KTÜ Yapı Sağlığı İzleme Laboratuvarında; Yusufeli ve Deriner barajları, Rize-Artvin Havalimanı, camiler ve tarihi köprüler dahil 40 yapı, deprem, heyelan ve yer oturması gibi risklere karşı ivmeölçer sensörleri ile 7/24 izleniyor. Hassas titreşimleri de algılayan sensörler ile eski ve yeni veriler karşılaştırılarak anlık risk durum analizi yapılır. Binalara yerleştirilen yerli yazılım sensörleri sayesinde; titreşimler veriye dönüştürülerek internet aracılığıyla laboratuvardaki izleme merkezine iletilir. Binalarda olası afetlerin yanı sıra kolon ve duvarlara müdahale ile oluşabilecek risk durumu da sensörler ile tespit edilebilmektedir. Uzmanlar, 2016 yılında TÜBİTAK desteğiyle yurt dışından getirdikleri yerli yazılımlarla geliştirdikleri sistemin yaygınlaştırılması gerektiğini öne sürüyor.
KTÜ İnşaat Mühendisliği Bölüm Binası Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık, üniversite olarak sağlık izleme sistemleri kurma konusunda öncü olduklarını söyledi. prof. Altunışık, “Binamızın belirli noktalarına özel sensörler yerleştiriyoruz. Bu sensörler, 7 gün 24 saat bina dışında hissedemeyeceğimiz titreşimleri minimum düzeyde algılayarak bize internet üzerinden bilgi gönderiyor.” .Bu bilgi kesinlikle bir fiyatı aşıyorsa bize bildirim gönderiyor.Yeşil ışık yandığında bina düzgün bir şekilde yaşamaya devam ediyor.Turuncu ışık yandığında adeta bir karanlığa girmek üzere. Kırmızı ışığın yanması binada acilen incelenmesi gereken problemler olduğunu gösterir.” Dr. Altunışık, “Biz bu sistemi bir binaya kurduk. Diyelim ki bilgimiz olmadan o binadan bir sütun kesmeye çalışıyorsunuz. Kolonu makine ile kırdığınızda oluşacak titreşimler limitlerin üzerinde olacağından binada bir sorun olduğu bilgisi tarafımıza iletilecektir. Burada olay sadece bir deprem değil. Üzerine inşa edilmiş birçok bina var. Trabzonspor’un sahası dolgu alanı üzerine yapıldı ve ‘zemin oturuyor mu ve herhangi bir zararı var mı?’ periyodik olarak gelir. Yine Trabzon’un Moloz mevkiinde cami yapılıyor. Yine Yomra’da yüksek bir yapı Setimizin üzerinde binalarımız var. Deprem olmasa bile dolgu oturması, kayma, sel, toprak kayması, kaya düşmesi gibi nedenlerle binalar hasar görebilir ve zarar görebilir. Bu sistemler ile de anlık olarak belirlenebilmektedir. “BİNALARIN HASAR TESPİTİ 1-2 GÜN İÇİNDE YAPILABİLİR.”
Üniversite tesisleri ile birlikte ivmeölçer sensörleri ile izledikleri binaları takip ettiklerini kaydeden Prof. Dr. Altunışık, “Yüksek yapılar, fabrikalar, cami minareleri, barajlar gibi birçok yapıyı izliyoruz. , kurum, bakanlık veya site sakinlerinin binalarını gözetlemelerini ve bizden bilimsel destek almalarını talep ediyorlar.Olası bir afet anında hızlı bir şekilde tespit edilsinler istiyoruz.Yapalım.Sarplardan sonra hasarla mücadele ettik. Günlerce değerlendirme.Bu sistemin kurulduğu onbinlerce binanın hasarını 1-2 günde tespit edebiliyoruz.Deprem bölgelerinde ihtiyaç hissettik.Çok değerli camilerde,yüksek binalarda hasar tespit edemedik. Bu sistemleri bu tür yapılara kuramadık, çok önemli” dedi.
